Zapraszamy na recital kontrabasowy Karola Kowala, artysty Filharmonii Narodowej w Warszawie 29 czerwca 2025 r. w Opactwie Benedyktynów w Tyńcu o godz. 16.00. Organizatorem jest Fundacja Chronić Dobro. Recital odbędzie się w sali Petrus Domu Gości. Repertuar koncertu wypełnią zarówno kompozycje oryginalne jak i transkrypcje, co stanowi nietuzinkowy przekrój przez dziewięć wieków historii muzyki.

Program otwiera instrumentalna wersja Sekwencji do Ducha Świętego autorstwa Hildegardy z Bingen. Utwór tej benedyktyńskiej świętej wyraża pełen refleksji zachwyt nad dziełem stworzenia. Następnie zabrzmi II Suita wiolonczelowa Jana Sebastiana Bacha. Bohdan Pociej opisując tę muzykę zauważył, że: „wznosi się tu Bach ponad konwencje i wzory suitowe – rytm-formuła Sarabandy czy Allemande jest jedynie kanwą. Sięgamy głębszych pokładów duchowości w prostocie i skupieniu. (…) W tych miejscach o przedziwnej piękności czas się wstrzymuje – w kontemplacji, modlitwie”.

Trzeci utwór to niezwykle ciekawa kompozycja pt. Soror mystica (Siostra mistyczna) autorstwa Fernando Grillo, przedstawiciela dwudziestowiecznej włoskiej awangardy, którego za życia określano mianem „Buddy kontrabasu”. Tytuł dzieła nawiązuje do tekstu kantyku św. Franciszka z Asyżu (Pieśń słoneczna), gdzie mistyczne rodzeństwo stanowią brat Słońce i siostra Księżyc (po włosku słowo w rodzaju żeńskim: la luna). Oprócz tej aluzji utwór zawiera inne odniesienia do kultury średniowiecza, oparty jest na technice cantus firmus, zaś w warstwie programowej przyjmuje za aksjomat łaciński aforyzm natura non facit saltus (natura nie czyni skoków). W muzyce przejawia się to płynnym wznoszeniem melodii ku górze, aż do „pełni księżyca na wewnętrznym niebie”, wedle słów kompozytora.

Zwieńczeniem koncertu będą Soliloquia Katarzyny Brochockiej, od których pochodzi tytuł całego recitalu. To rodzaj pieśni bez słów czy medytacji nad wybranymi fragmentami Nowego Testamentu. Każda z pięciu części utworu odnosi się do konktretnej biblijnej perykopy, którą muzyka w niewerbalny sposób komentuje. Soliloquium – jak wynika ze słownikowej definicji – to sceniczna rozmowa z samym sobą, rodzaj monologu wewnętrznego, który ma na celu określenie własnej postawy. Stąd też wywodzi się potrzeba odnalezienia pewnej przestrzeni samotności, skupienia, rezygnacji z rzeczy zbędnych, innymi słowy: wyjścia na pustynię. Wyjścia po to, by móc skonfrontować się z samym sobą, by samego siebie odnaleźć, a co za tym idzie, zdefiniować swój stosunek do Boga, do świata i do innych ludzi, dopiero z dystansu bowiem można dostrzec właściwą hierarchię wartości.

W dziele tym, jak i w programie całego koncertu dominuje zatem wątek dobrowolnego odosobnienia, ucieczki od tłumu, aby zacieśnić relację z Bogiem – oto, dlaczego muzyka ta jest tak osobista, celowo jednogłosowa, przeznaczona na solowy instrument. Oszczędność środków wyrazu wynika z zamierzonej ascezy, stanowi artystyczną realizację ewangelicznego wezwania do ubóstwa.

Po koncercie odbędzie się spotkanie promujące płytę Brochocka: Unquiet Heart. Jest to nowy album z utworami Katarzyny Brochockiej, który zawiera premierowe nagrania wybranych dzieł powstałych w latach 2008-2023 (m.in. Soliloquia). Na płycie znalazły się zarówno kompozycje sakralne, jak i świeckie, solowe oraz kameralne, zaliczające się do liryki wokalnej, muzyki ilustracyjnej lub absolutnej. Tak zróżnicowany repertuar, stanowiący zaledwie część obszernego oeuvre Brochockiej, pozwala poznać autorkę jako artystkę dojrzałą i wszechstronną, posiadającą w pełni ukształtowany warsztat, posługującą się oryginalnym językiem muzycznym oraz swobodnie operującą rozmaitymi formami i konwencjami. Wątkiem przewodnim albumu jest motyw niespokojnego serca. Muzyka stanowi artystyczną reinterpretację tego symbolu, w odniesieniu tak do starożytnej tradycji religijnej jak i nowożytnej świeckiej poezji. Wśród utworów zarejestrowanych na płycie Brochocka: Unquiet Heart dominują dzieła o konotacjach biblijnych, co, zwłaszcza w ostatnich latach, stanowi istotny aspekt dorobku polskiej kompozytorki, której twórczość zyskuje coraz większe uznanie.

Katarzyna Brochocka jest kompozytorką, librecistką, pianistką oraz laureatką: Femfestival – „Women Composers” International Competition (Włochy), Międzynarodowego Konkursu Kompozytorskiego na operę „Człowiek z Manufaktury” (Teatr Wielki w Łodzi), Capital Fringe Festival (Waszyngton), Opera Vista Festival (Houston), ISB David Walter Composition Competition (USA), Nancy Van de Vate International Composition Prize for Opera (Wiedeń).

Finalistka Flourish Opera Competition (Londyn), Douglas Moore Fund for American Opera (Nowy Jork) oraz ICA Composition Competition (USA), a także stypendystą Funduszu Promocji Twórczości Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2010).

Jej dzieła wielokrotnie wykonywano w Polsce i za granicą. Skomponowała utwory orkiestrowe na zamówienie Narodowego Forum Muzyki we Wrocławiu oraz Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej w Olsztynie. Jest autorką muzyki do wielu spektakli w teatrach dramatycznych i lalkowych w całej Polsce. Dotychczas nakładem wydawnictwa CD Accord ukazały się dwa albumy z muzyką Katarzyny Brochockiej: Brochocka, Weinberg: Double Bass Works oraz Młoda mężatka. Kolejna płyta monograficzna pt. Brochocka: Unquiet Heart będzie miała premierę w czerwcu 2025 roku.

Artystka ukończyła z wyróżnieniem Akademię Muzyczną im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu oraz studia podyplomowe w Oklahoma City University. Jako stypendystka programu Socrates-Erasmus studiowała na Narodowym Uniwersytecie Muzycznym w Bukareszcie. W roku 2021uzyskała stopień doktora sztuk muzycznych na Wydziale Kompozycji i Teorii Muzyki Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. Od 2022 roku jej utwory wydawane są przez wydawnictwo Universal Edition w Wiedniu.

Program recitalu

Hildegarda z Bingen (1098-1179) O Ignis Spiritus Paracliti (opr.: K. Kowal)

Johann Sebastian Bach (1685-1750) II Suita wiolonczelowa d-moll, BWV 1008 (opr.: K. Kowal)

Prélude
Allemande
Courante
Sarabande
Menuett I/II
Gigue

Fernando Grillo (1945-2013) Soror mystica

Katarzyna Brochocka (ur. 1982) Soliloquia

Mt 14,22–33
Mk 5,21–33
Łk 8,26–33
J 20,11–16
Ap 14,1–12

Wykonawca:

Karol Kowal – kontrabas

Muzyk-solista Orkiestry Filharmonii Narodowej w Warszawie. Występował z recitalami w Polsce i za granicą. Jako solista koncertował z towarzyszeniem orkiestr Filharmonii Kaliskiej, Sudeckiej i Warmińsko-Mazurskiej, Orkiestry Kameralnej „Sotto Voce” oraz Oklahoma City University Symphony Orchestra. Laureat międzynarodowych konkursów w Niemczech (Johann-Matthias-Sperger-Wettbewerb 2004) i w USA (ISB Competition 2003, 2005). Ukończył Akademię Muzyczną we Wrocławiu oraz studia podyplomowe na Uniwersytecie w Oklahoma City (USA). Jest absolwentem klas kontrabasu Radosława Maniaka, Ireny Olkiewicz oraz Johna Schimka. Posiada w dorobku prawykonania utworów solowych i kameralnych. Regularnie współpracuje z kompozytorką Katarzyną Brochocką, co zaowocowało m.in. nagraniem dwóch płyt dla wytwórni CD Accord – Brochocka, Weinberg: Double Bass Works (2015) oraz Brochocka: Unquiet Heart (2025).

Jest laureatem międzynarodowych konkursów. Dwukrotnie był nagrodzony podczas ISB Double Bass Performance Competition w USA: w 2003 roku zdobył III miejsce oraz nagrodę specjalną (Richmond, Wirginia), a w 2005 – II miejsce (Kalamazoo, Michigan). Otrzymał także wyróżnienie Internationaler Johann-Matthias-Sperger-Wettbewerb für Kontrabass w Ludwigslust (Niemcy, 2004) oraz główną nagrodę Wanda L. Bass School of Music Concerto Competition (Oklahoma City, 2008).

Zdjęcie: Marcin Marecik